Mówienie przez sen, zaliczane do grupy parasomnii, to zjawisko, które polega na wypowiadaniu słów lub wyrażeń podczas snu. Jest to stosunkowo powszechne zaburzenie snu, a niektóre badania sugerują, że nawet do 50 proc. populacji może mieć epizod mówienia przez sen. Dotyczy to ludzi w różnym wieku i ma różne podłoża. W tym artykule omówimy przyczyny mówienia przez sen oraz metody zapobiegania temu zjawisku.
Mówienie przez sen – czym się charakteryzuje?
Wiele osób początkowo może nie zdawać sobie sprawy z problemu, który ich dotyczy. Najczęściej dowiadują się o tym od partnera lub innej osoby, która ma okazję spać z nimi w jednym pomieszczeniu. Choć rozmawianie przez sen może wydawać się pozornie zabawne, szybko pojawiają się wątpliwości i pytania: dlaczego mówię przez sen i czy to świadczy o jakimś problemie? Osoby z parasomnią w pierwszym odruchu szukają odpowiedzi w Internecie, wpisując w wyszukiwarkę takie hasła, jak „gadanie przez sen”, „rozmawianie przez sen” itp. Warto wiedzieć, że oprócz pojedynczych słów czy nawet całych zdań, może pojawiać się także mruczenie, śmiech, płacz czy krzyk przez sen.
Materac Selene Premium Medium Firm - SELENE PREMIUM MEDIUM FIRM - Sklep internetowy Selene
Zdarzają się również sytuacje, w których nieświadomy partner ma wrażenie, że druga osoba prowadzi rozmowę przez sen. Może wówczas próbować zadawać jej pytania czy odpowiadać. Nie ma to jednak większego sensu, ponieważ śpiący nie zdaje sobie sprawy z tego, że wydaje jakiekolwiek dźwięki. Poniżej wyjaśnimy, dlaczego tak się dzieje.
Czym są parasomnie?
Parasomniami lekarze określają niechciane i mimowolne zaburzenia, które występują podczas snu. Dokładnie mają one miejsce podczas przejścia między czuwaniem a snem, w fazie NREM (non rapid eye movement, czyli bez szybkich ruchów gałek ocznych), a także w trakcie fazy REM (rapid eye movement, z szybkimi ruchami gałek ocznych). Do tego typu odruchów zalicza się właśnie mówienie przez sen, które jest jedną z najmniej dokuczliwych parasomnii. Zdarzają się bowiem znacznie bardziej nieprzyjemne zaburzenia, takie jak koszmary i lęki nocne, lunatykowanie, moczenie nocne czy zaburzenia odżywiania (związane z napadami głodu). Jeśli więc martwi Cię mówienie, mruczenie czy nawet przeklinanie przez sen, musisz wiedzieć, że w zdecydowanej większości przypadków nie jest to objaw żadnej poważnej choroby.
Jeśli jednak Ty lub ktoś bliski doświadcza uporczywych i uciążliwych objawów parasomnii, warto skonsultować się z lekarzem. Diagnoza i leczenie parasomnii opierają się na szczegółowym wywiadzie medycznym, badaniu fizycznym oraz ewentualnie badaniach dodatkowych. Istnieją różne strategie leczenia, w tym modyfikacje stylu życia, techniki relaksacyjne, terapia behawioralna lub w niektórych przypadkach leki przepisywane przez lekarza.
Poduszka Selene Premium Contour - PODUSZKI PROFILOWANE - Sklep internetowy Selene
Jak przebiega zdrowy sen?
Omawiając takie problemy, jak mówienie przez sen, warto wiedzieć na czym dokładnie polega faza REM, której mogą dotyczyć zaburzenia. Zachodzą podczas niej istotne zmiany w organizmie, a mózg staje się bardziej aktywny. Z tego powodu właśnie na tym etapie mogą pojawiać się takie parasomnie, jak rozmowa przez sen, krzyk czy mruczenie przez sen.
Faza REM stanowi około 20-25% całkowitego czasu snu dorosłej osoby i występuje kilka razy podczas jednej nocy. Główne cechy tej fazy to:
- Intensywne sny, które często mają charakter emocjonalny. Podczas tej fazy sny mogą być pełne wzmożonej aktywności, barwnych obrazów, niezwykłych wydarzeń i wyraźnych emocji. Łatwiej tu więc o takie reakcje jak śmiech, płacz czy krzyk przez sen.
- Oczy wykonują szybkie, pulsujące ruchy, które można zaobserwować podczas badania snu. Jeśli śpiący dodatkowo wydaje z siebie dźwięki, dla osoby postronnej może to więc wyglądać jak rozmowa przez sen, choć nią nie jest.
- Aktywność mózgu. Pomimo że mięśnie są w tej fazie ułożone w sposób, który nie pozwala na wykonywanie większości ruchów ciała, mózg staje się bardziej aktywny niż podczas innych faz snu. Obserwuje się zwiększoną aktywność elektryczną w mózgu, co sugeruje, że zachodzą ważne procesy kognitywne i emocjonalne.
- W fazie REM występuje również paraliż mięśniowy, który zapobiega wykonywaniu większości ruchów ciała. Jest to mechanizm ochronny, który zapobiega fizycznemu realizowaniu snów, co jest znane jako "zahamowanie ruchowe". To uspokajająca informacja dla osób, które martwią się, że gadanie przez sen – mówiąc kolokwialnie – może prowadzić do wprowadzenia słów w czyn. To ważne, zwłaszcza, że u osób cierpiących na tego typu parasomnie, czasem pojawia się przeklinanie przez sen, co może wydawać się groźne.
Faza REM ma istotne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Badania sugerują, że ma ona wpływ na procesy zapamiętywania i przetwarzania informacji, regulację nastroju, emocji oraz na ogólną regenerację organizmu. Brak wystarczającej ilości fazy REM snu może prowadzić do pogorszenia koncentracji, nastroju, pamięci i ogólnego samopoczucia. Choć samo mówienie przez sen nie jest groźnym objawem, może świadczyć o tym, że cierpimy na zaburzenia fazy REM. W każdym przypadku warto zadbać o zdrowy i regenerujący sen, a w dalszej części artykułu podpowiemy, jak to zrobić.
Łóżko tapicerowane Desire 2000 - ŁÓŻKA TAPICEROWANE - Sklep internetowy Selene
Mówienie przez sen – przyczyny
Podłoże rozmawiania przez sen może być różnorodne. Jednym z najczęstszych czynników, wywołujących mówienie przez sen, jest stres. Osoby doświadczające dużego napięcia emocjonalnego w ciągu dnia są bardziej podatne na tę dolegliwość. Rozmowa przez sen, a także takie objawy jak mruczenie czy krzyk przez sen może być również wynikiem nieprawidłowego funkcjonowania mózgu podczas fazy REM, która jest związana z intensywnymi snami.
Innym czynnikiem przyczyniającym się do mówienia przez sen jest zmęczenie. Jeśli masz nieregularny harmonogram snu lub śpisz zbyt krótko, możesz być bardziej podatny na to zjawisko. Również osoby z bezdechem sennym, koszmarach sennych lub innymi zaburzeniami snu są narażone na większe ryzyko mówienia przez sen.
Mówienie przez sen u dorosłych, oprócz stresu, może być związane z emocjami przeżytymi w ciągu dnia. Podobnie bywa w przypadku, gdy to dziecko mówi przez sen. U najmłodszych dodatkowo bywa to połączone z koszmarami nocnymi, które są dość częste w tym wieku. Jeżeli mówienie przez sen u dziecka pojawia się regularnie i za często, zawsze należy skonsultować to z lekarzem lub psychologiem. Być może maluch przeżywa trudności emocjonalne, o których nie potrafi nam powiedzieć. Jego „gadanie” przez sen może być więc dla rodziców cennym objawem wysyłanym przez organizm. Nie należy tego lekceważyć.
Jak przestać mówić przez sen?
Często „gadanie” przez sen jest jedynie tymczasowym zjawiskiem, które samoistnie ustępuje. Jednak jeśli staje się ono uciążliwe lub wpływa na jakość snu i funkcjonowanie w ciągu dnia, istnieją pewne kroki, które można podjąć, aby mu zapobiec:
- Regularny harmonogram snu. Ważne jest, aby utrzymywać regularne godziny snu, aby organizm mógł się odpowiednio zregenerować. Staraj się chodzić spać i wstawać o stałych porach, nawet w weekendy.
- Unikanie stresu. Znalezienie skutecznych metod redukcji stresu, takich jak medytacja, relaksacja czy ćwiczenia fizyczne, może pomóc w zmniejszeniu ryzyka mówienia przez sen.
- Tworzenie sprzyjającego środowiska snu. Staraj się stworzyć spokojne i komfortowe środowisko do snu. Ciemne, ciche i chłodne pomieszczenie może pomóc w lepszym odpoczynku. Przed udaniem się na spoczynek, wywietrz sypialnię. Najlepiej jeśli w tym pomieszczeniu nie ma telewizora ani miejsca do pracy. Takie rozpraszacze mogą sprawić, że sypialnia nie będzie Ci się kojarzyła ze snem, ale z innymi, niekiedy stresującymi aktywnościami. To wszystko ma wpływ na jakość snu oraz jego zaburzenia.
- Stwórz spokojną rutynę przed snem, która pomoże Twojemu organizmowi przygotować się do odpoczynku. Może to obejmować ciche czytanie, słuchanie muzyki relaksacyjnej, medytację lub ciepły prysznic. Unikaj aktywności pobudzających, takich jak oglądanie telewizji lub korzystanie z urządzeń elektronicznych, przed snem, ponieważ emitują one światło niebieskie, które hamuje produkcję melatoniny, która jest hormonem snu. Przed zaśnięciem możesz także zaparzyć sobie i wypić wyciszające zioła, takie jak melisa czy rumianek.
- Regularna aktywność fizyczna może pomóc w poprawie jakości snu. Staraj się regularnie wykonywać ćwiczenia o umiarkowanej intensywności, takie jak spacery, jogging, joga lub pływanie. Unikaj jednak intensywnego treningu tuż przed snem, ponieważ może on pobudzać organizm.
- Unikaj długich drzemek w ciągu dnia. Jeśli masz problemy ze snem w nocy, unikaj długich drzemek w ciągu dnia. Jeśli musisz się przespać w ciągu dnia, staraj się ograniczyć czas drzemki do 20-30 minut i nie zasypiaj zbyt późno, aby nie zaburzać nocnego snu.
- Wygodne łóżko i materac. Nieodpowiednie warunki spania, takie jak za małe łóżko, zbyt twardy czy miękki albo po prostu wysłużony materac, mogą znacznie pogarszać jakość snu i wpływać na zaburzenia fazy REM. Nic dziwnego, że po nocy spędzonej na mało komfortowym posłaniu możesz czuć się niewyspany. Taki sen nie będzie miał wiele wspólnego z regeneracją.
- Unikanie substancji pobudzających. Dość częstym zjawiskiem jest mówienie przez sen po alkoholu. Zdarza się ono nawet u osób, które normalnie nie wydają z siebie żadnych dźwięków w czasie snu. Unikaj spożywania kofeiny i alkoholu przed pójściem spać, ponieważ substancje te nie sprzyjają zdrowej regeneracji organizmu podczas nocnego wypoczynku.
- Konsultacja z lekarzem. Jeśli mówienie przez sen staje się uciążliwe i przeszkadza w codziennym funkcjonowaniu, warto skonsultować się z lekarzem. Specjalista może przeprowadzić badania i zalecić odpowiednie leczenie, jeśli istnieje taka konieczność.
Kołdra Rysztof Masuria puchowa całoroczna - KOŁDRY - Sklep internetowy Selene
Mówienie przez sen może być irytujące zarówno dla osoby, która tego doświadcza, jak i dla jej partnera. W większości przypadków jest to jednak zjawisko nieszkodliwe i samoistnie mijające. Najczęściej jest objawem przemęczenia oraz przewlekłego stresu, dlatego w pierwszej kolejności warto zadbać o siebie. Przestrzeganie zdrowych nawyków snu oraz radzenia sobie ze stresem może pomóc w zmniejszeniu częstotliwości występowania mówienia przez sen. Jeśli jednak problem się nasila lub staje się coraz bardziej uciążliwy, zawsze warto skonsultować się z lekarzem w celu uzyskania profesjonalnej pomocy.
